Dünya saatte yaklaşık 1.600 kilometre hızla dönüyor ancak bu derecede hızlı hareketi bizler hissetmiyoruz. Bir otomobilin içindeyken kavşakta döndüğümüzde bile sanki dışarı doğru itiliyormuşuz gibi hissettiğimiz düşünülürse, Dünya’nın dönüşünü hissetmemeniz garip gelebilir. Peki bu nasıl oluyor?
Chip’in yer verdiğine göre kavşak örneğinde hissettiğiniz bu kuvvet, aslında gerçek olmayan merkezkaç kuvvetidir. Gerçekte, bu dönüş sırasında sizi dışarı iten hiçbir dış kuvvet yoktur ve aslında hissettiğiniz şey, kendi ataletinizin (eylemsizlik) sonucudur. Bu atalet veya eylemsizlik, hareket halindeki nesnelerin, dışarıdan başka bir kuvvet etki etmedikçe, aynı hızda düz bir çizgide hareket halinde kalma eğilimi olarak tanımlanabilir.
Dünya dönerken aynı dışarı doğru itilme hissini deneyimlemeniz gerektiği sonucunu çıkarabilirsiniz ve aslında haklı olursunuz. Hatta gezegenimiz bu nedenle ekvatorda daha şişkin bir şekle sahip ve bunun sonucu olarak da ekvatorda daha az ağırlığa sahip oluyorsunuz.
İşin sırrı yer çekiminde gizli
Dünya’nın şeklini değiştiren bu kuvvetler, Dünya’nın üzerinde duran bizleri de etkiliyor. Ancak bu kuvvetlerden etkileniyor olsak da, yer çekimine yenik düşüyorlar.
Kuzey Carolina Üniversitesinden fizik ve optik bilimi profesörü Greg Gbur, WordsSideKick.com’a yaptığı açıklamada “Yerçekiminin ivmesi Dünya yüzeyinde yaklaşık 9,8 m/s2’dir ve nesnelerin en hızlı hareket ettiği ekvatorda Dünya’nın dönmesi nedeniyle bu ivmenin azalması yaklaşık 0,03 m/s2’dir” dedi ve devam etti: “Bu ölçülebilir olsa da yerçekiminin kendisinden hissettiğimizle karşılaştırıldığında gerçekten çok küçük, bu yüzden bunu fark etmiyoruz.”
Göreli hareket, endişelenmeniz gereken tek harekettir. Bir otomobilin içerisindeki havanın durgun olarak hissedilmesine rağmen, camı açarak elinizi çıkardığınızda adeta fırtına rüzgarlarıyla karşılaşıyor gibi hissetmenizi düşünebilirsiniz. Benzer bir şekilde, Dünya dönerken atmosferimizi de beraberinde sürüklediği için hayatımızın her anında inanılmaz derecede şiddetli rüzgarlar tarafından sürekli olarak hırpalanmıyoruz.
Dünyanın hareketi, depremler de dahil olmak üzere çeşitli faktörler tarafından yavaşlayıp hızlanmasına rağmen nispeten düzenlidir. Eğer gezegenimizin hızı daha değişken olsaydı bu hızlanma ve yavaşlamayı hissederdik ancak sabit hızı hissetmiyoruz. Gezegenimizin Güneş’in etrafında saatte 107.000 kilometre hızla döndüğü ve Güneş’in de galakside saatte 828.000 kilometre hızla ilerlediği düşünülürse, bunun oldukça iyi bir şey olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Ancak Dünya birden bire durmaya karar verirse, ani bir otomobil freninden çok daha büyük bir şokla karşılaşacağımızdan emin olabilirsiniz.
